Femto Forum uygulamalar için femtocell API şartnamesini yayinladi

Femto Forum sektörde büyümekte olan femtocell teknolojisine dayalı uygulama yazanların kullanması için API şartnamesini (specification) yayınladı. Bu dökümanın amacı femtocell cihaz üreticilerinin belli standartlarda ürün geliştirmesini sağlayarak tüm cihazların yine aynı standartlara uygun geliştirilen uygulamalarla sorunsuz çalışabilmesini sağlamak.
Femtocell teknolojisi uygulama yazanlara hassas lokasyon ve geliştrilmiş durum bilgisi sağlayabilmektedir
Femto Forum kar amacı gütmeyen femtocell teknolojisini ve cihazlarını dünya genelinde yaymayı hedefleyen bir organizasyondur.

Femto Forum Publishes APIs to Advance LTE Femtocell Development
Femto Forum Addresses Apps Market with Femtocell API Specification and Evolved Management Standard

Google Mobil Ödeme Sistemine Hazırlanıyor

Google Android telefonlara bir mobil ödeme sistemi entegre etmek için MasterCard ve CitiGroup ile ortak çalışmalara başladı.
Wall Street Journal'in raporuna göre MasterCard veya CitigGrpup kredi kartı olan kullanıcılar Android telefonlarında bir uygulamayı çalıştırarak telefon üzerinden ödeme yapabilecekler. Böylece kullanıcıların alışverilerinde kredi çıkarması gerekmeyecek.
Google bu hizmeti yıl sonuna kadar hayata geçirmeyi planlıyor. Fakat Bloomberg'e göre Google bu hizmeti bir kaç ay içinde hizmete sunacak. Google test amaçlı binlerce Yakın Alan İletişim sistemi satın aldı ve bunları test amaçlı olarak New York ve San Francisco daki alışveriş merkezlerine yerleştirecek. Kullanıcıları sistemin kurulu olduğu bir mağazadan alışveriş yaptıklarında sadece telefonlarını okuyucuya tutmaları ödeme yapmaları için yeterli olacak.
Google'ın konuyla ilgili planları şuanda biraz havada gibi görünsede Google diğer finans kurumlarıyla ortaklık konusunda girişmlerde bulunup somut adımlar atmaya devam ediyor.
Google'ın yaptığı girişimlerle ilgili söylentileri Amerika'nın en büyük perakende zinciri Wall-Mart doğruladı. Google bu hizmet sonucu topladığı bilgilerde mağazalara ayrıntılı müşteri analizleri sunacak. Burdan topladığı bilgilerle Google hizmeti kullanan müşterileri, müşteri trendlerini de göz önünde bulundurarak, civardaki mağazar ve indirimler konusunda anında bilgilendirecek.
Google attığı adımlarla IPhone 5 ile mobil cüzdan özelliğini getirecek Apple'a karşı çıtayı biraz daha yükselterek, oldukça zorlu bir rekabet ortamı yarattı.

Kaynaklar
Report: Google one step closer to mobile payments
Google and MasterCard working on NFC ‘mobile wallet’

Sprint'ten AT&T / T-Mobile Birleşmesine Tepki

Geçtimiz hafta içinde AT&T'nin T-Mobile'i 39 milyar dolara aldığını açıklamasından sonra bu satın almaya Sprint firmasından tepki geldi. Konuyla ilgili Sprint CEO'su Dan Hasse bu satın almanın telekomunikasyon piyasasının yapısını kötü yönde etkileyeceğine ve tekelleşme sonrası rekabetin azalmasından dolayı yenilikleri (innovation) sekteye uğratacağını söyledi.
Sprint'ten bugun yapılan resmi açıklamaya göre bu birleşmeye karşı olduğu ve birleşmeye karşı yasal mücadeleye girişeceği belirtildi.

Sprint'in Devlet Çözümleri bölümü başkanı Vonya McCann şöyle bir açıklamada bulundu
"Sprint Amerikan hükümetini bu satın almayı durdurmaya çağırıyor. Bu satın alma Amerikada'ki bütün telekomünikasyon müşterilerine ve operatörler arası rekabete zarar verecektir. 4G telefon hizmetlerini ilk sunan servis sağlayıcı olarak ve müşterilerine  çok cazip fiyatlarla iletişim imkanı veren Sprint piyasadaki haklı olan her türlü rekabete hazırdır. Fakat Sprint AT&T'nin yaptığı ve tarihi 25 yıl geriye alan bu tekelleşme hareketiyle sonuna kadar mücadele edecektir.*"

* MaBell (Mother Bell) AT&T'nin (American Telephone & Telegraph) halk arasındaki ismidir. AT&T 1877 - 1984 yılları arasında Amerikan telekom sektörünün tekelidir. Bu tekel 25 yıl önce (1984) hükümetin aldığı kararla bozulur ve AT&T daha küçük şirketlere ayrılır. AT&T'nin T-Mobile'ı satın alarak tekrar tekel hale gelmesiyle Vonya McCann bu olaya atıfta bulunmaktadır.  


Not: Sprint to fight AT&T's bid for T-Mobile yazısının çevirisidir.

Cep telefonu ile odeme sanal urunlerden sonra gercek urunlere de uygulanacak

San Francisco merkezli Boku firmasinin sagladigi hizmet sayesinde sadece cep telefonu numaranizi vererek internet uzerinden sanal urunler alinabiliyordu. Almanyada imzalanan bir anlasma bu hizmetin gercek urunler icin de uygulanmasinin onunu aciyor.

Almanyada sistemi ustlenen operator O2 Germany online olarak 30 euro'ya kadar sanal ya da gercek urunlerin Boku servisi araciligi ile alinabilecegini duyurdu. Simdiye kadar operatorlerin online satis uzerinden kestigi %30 oranindaki ucretler (bankalar kredikarti alisverislerinden %3 ucret aliyor) nedeniyle gercek urun alimi uygulamaya gecirilemiyordu. Fakat Boku firmasi Almanyadaki operatorler ile cok daha dusuk ucretler uzerinde anlastigini belirtti.


Bu durumun sonucu olarak Boku firmasi yeni ve buyuk bir markete giris yaparken kredi karti firmalari ve PayPal ile rekabet sansini yakaliyor.

Sistemin calisma orensibi gayet basit, herhangi anlasmali site uzerinden alisveris yaparken odeme secenegini Boku olarak secip karsiniza cikan kutucuga cep telefonu numaranizi giriyorsunuz ve aninda cep telefonunuza onay measji geliyor. Eger bu mesaja "y" harfi donerek onay verirseniz odemeniz gerceklesmis oluyor ve odeme sonucu bir sonraki mobil faturaniza ekleniyor. Tabii onemli olan nokta alisveris yaptiginiz magaza ve cep telefonu operatorunuzun Boku ile anlasmali olmasi.

Kaynak

Turkcell Almanya'da MVNO kurmaya hazirlaniyor

Turkiyenin en cok aboneye sahip mobil operatoru Turkcell Almanya'da yasayan Turklere yonelik bir MVNO kuracagini acikladi. Kurulum icin Alman operator Deutsche Telekom ile 5 yillik bir network anlasmasi yapilacagi ve urunlerin 1200 anlasmali magazada satilacagi aciklandi.

Turkcell CEO'su Sureyya Ciliv hedef kitlenin Almanyada yasayan Turkler oldugunu ve musterilerine Turkiye ile ucuz cagri yapma imkani sunacaklarini, bu sayede Almanaya'da ve Turkiye'de yasayan yakinlari ile konusmak isteyen musterilerin bir numarali operator tercihi olmak istediklerini belirtti.


MVNO (Mobile virtual network operator) temel olarak spektrum ve ag altyapsisini kiralayan, pazarlama ve marka degerini elinde tutan mobil operatorlere verilen isimdir.

Kaynak

Sesten sonra data dolasimi da regule edilecek

Ses dolasimi (voice roaming) bir mobil operator kullanicisinin farkli bir operatore ait network uzerinden cagri yapmasidir ve bu hizmet karsiligi network'e sahip olan operator kullanicinin operatorunden ucret talep eder. Bu paranin cok yuksek olmasi kucuk capli operatorleri ozellikle de kirsal kesimde hizmet verenleri zor durumda birakir ve buyuk operatorler karsisinda rekabet edemez duruma sokar. Tam tersine bu miktarin cok az olmasi network kurulumu ve bakimi (ya da kirasi) icin cok buyuk paralar harcamasi gereken operatorleri zor durumda birakir. Iste bu yuzden dolasim (roaming) ucretlendirmelerinin hassas bir sekilde duzelenmesi gerekir ve bu duzenlemeyi de ulkelerin iletisimden sorumlu kurumlari yapar.
Ses icin zaten yillar oncesinde yapilmis ve otomatiklestirilmis olan duzenlemeler simdi data dolasimi icinde yapilmayi bekliyor. Ozellikle Amerika'da mobil operatorler duzenlemeden sorumlu FCC kurumuna baskilarini arttirmis durumda.

FCC baskani Julius Genachowski CTIA fuarinda bu konuda calismlarin devam ettigini ve rekabeti en aglikli sekilde saglayacak sekilde duzenlemein yapilacagini belirtti.

Kaynak

Interroute firması Genband SBC ile IPv6 voip hizmeti sunacak

Avrupaya data ve ses hizmeti sunan Interroute firması Genband firmasina ait S3 SBC ürünü ile IPv6 voip hizmeti sunacağını açıkladı.
SBC ürünü sayesinde hem IPv4 hem IPv6 kullanan firmalara SIP trunking hizmetini verebilecek olan firma, IPv6 voip networkünü hayata geciren ilk firma olduklarına inandıklarını belirtti.

Kaynak

Amerikan mobil operatör devleri AT&T ve TMobile birleşiyor

Amerikanın 2. büyük mobil operatörü AT&T yönetim kurulunda da onaylanmasıyla T-Mobile US firmasını alacaklarını açıkladı. Alım için AT&T firması T-Mobile'ın sahibi olan Deutsche Telekom'a 39 milyar dolar ödeyecek. Eğer alım gerçekleşirse AT&T şu anda 95.5 milyon olan kullanıcı sayısını 129.2 milyona çıkararak 102 milyon kullanıcısı olan Verizon'ı geçecek ve Amerikanın en büyük mobil operatörü olacak. Ayrıca AT&T firması birleşme sonrası LTE ağını Amerikanın %95'ini yani 294 milyon kişiyi kapsayacak şekilde genişleteceği sözünü verdi. İki firmanın çakışan baz istasyonları ise AT&T nin daha kaliteli hizmet verebilmesini sağlayacak şekilde kullanılacak.

Bu alımın gerçekleşebilmesi için FCC ve Adalet bakanlığının onayı gerekiyor. Bu onayda etkili olacak en büyük unsur Verizon ve AT&T haricindeki mobil operatörlerin markette düopol oluşacağı ve rekabetin yok olacağından duyduğu endişe. Diğer taraftan bu birleşme Obama hükümetinin halkın %98 ini genişbant internet erişimi ile kapsama sözünü destekliyor.

T-Mobile US firmasını elinden çıkararak 39 milyar dolarlık bir kaynağa sahip olan Deutsche Telekom'un bundan sonra gelirinin %80 inin oluşturan Avrupa pazarına eğileceği öngörülüyor. Halihazırda birçok Avrupa ülkesindeki mobil operatörlerle olan ortaklık paylarını arttırabilir ya da özellikle doğu avrupa olmak üzere yeni ülkelerde ortaklık anlaşmaları imzalayabilir. Bunun yanında Deutsche Telekom ve France telecom firmalarinin avrupayı kapsayan ortak bir ağ kurma planı üzerine çalıştıkları da biliniyordu.

Alımdan en çok etkilenecek bir başka firma ise şu anda Amerikanın 3. büyük mobil operatörü olan Sprint. Aslında bir süredir beklenti T-Mobile ile Sprint birleşmesi idi, yeni kehanet ise Verizon'ın AT&T ye cevap olarak Sprint'i satın alacağı. Aslında bu uzak bir ihtimal çünkü Verizon'ın şuanda yeterli spectrum'u ve altyapısı mevcut. Sprint yaptığı açıklamada AT&T ve T-Mobile birleşmesine, erişim ve altyapı ağı dahil marketin %80 ine sahip bir düopol oluşturacağı için karşı olduğunu belirtti.

Kaynak1
Kaynak2
Kaynak3
Kaynak4

Google voice ile Sprint ortakligi

Amerikanin 3. buyuk mobil operatoru Sprint yapilan anlasma sonrasinda abonelerinin kendi numaralarini kullanarak google voice servslerini kullanabilecekleri duyurdu.
Bu sayede Sprint numarasina sahip bir kullanici google'in voice mail (e-mail kullanimi gibi web uzerinden sesli mesajlarin yonetimi) ve cagri yonlendirme (Sprint numaraniz arandiginda hem cep telefonunun hem de google voice programinin calmasi) servislerinden herhangi bir uygulama kurmadan yararlanabilecek. Ayrıca Sprint tum uluslararasi aramalari daha ucuz olan google voice uzerinden yonlendirecek ve faturalanacak.

Google gecen ay isteyenleein 20 dolar karsiliginda mobil numaralarini google voice'a tasiyabileceklerini duyurmustu.

Kaynak

Birleştirilmiş İletişim (Unified Communications) Nedir?

Unified Communications gerçek zamanlı iletişim servisleri olan anlık mesajlaşma (chat), durum bilgisi, telefonla haberleşme (IP telefonlar dahil) video konferans, veri paylaşımı gibi servislerin ve bunlara ek olarak gercek zamanlı iletişim servisleri olmayan SMS, sesli mesaj, eposta ve fax gibi servislerin birbirine entegre biçimde çalışmasıdır. UC tek bir ürün değil aksine bir ürünler grubu olarak düşünülebilir. Bu ürünler bütünü kullanıcıya tek bir arayüzden sunulur ve birden çok cihaz üzerinden kullanıcıya istediği gibi iletişime geçme şansı tanınır.

UC dijital sinyalleşmeden IP televizyona TCP/IP üzerinden yapilan her türlü iletişim tipini kapsar. UC kullanıcının bir cihaz üzerinden gönderdiği bir mesajı farklı bir cihaz üzerinden okumasına izin verir. Örneğin kendisine sesli eposta gelen biri bunu internet üzerinden eposta adresine girerek dinleyebilir ya da cep telefonu üzerinden de dinleyebilir. Eğer sesli postayi gönderen kişi o anda çevrim içi ise, kişi kendisine gelen sesli epostaya doğrudan mesaj ile ya da video konferans ile cevap verebilir. Eger karşısındaki o anda çevrimiçi değilse email veya sms gibi gercek zamanli olmayan iletisim metodlarini seçerek cevap verebilir.

Birleştirilmiş İletişim (Unified Communications) Tanımı

UC her türlü insan cihaz iletişimini otomatikleştirip birleştiren, günümüzde büyük hızla gelişen bir teknolojidir. Amaci iş süreçlerini hızlandırmak, iletişimdeki gecikmeleri azaltmak ve kullanıcılara cihazdan bağımsız çözümler sunmaktır.

İletişimdeki Gecikmeler

UC başlıca amacı iletişimdeki cevap alma sürelerini mümkün olduğunca azaltmaktır. Bu özellikle bilgiye dayalı karar verme mekanizmalarında hayati önem taşımaktadır. Örneğin iki günde tamamlanacak bir iş iletişimdeki yavaşlık yüzünden karşı tarafa bir gün gecikmeli ulaşırsa o işin tamamlanması üç gün sürer. UC'nin amaci gecikmeyi mümkün olduğunca azaltmaktır. UC'nin odaklandığı ana konular şunlardır: Sesli iletişim sistemleri, veri iletim ağları, Bilgi işlem teknolojileri, mobil iletişim ve video konferans servisleri.

Tarihi ve Gelişimi

Önceleri iş dünyasında iletişim, yerel telekomunikasyon şirketi tarafından, şirketlere tahsis edilen PBX hatlardı. Şirket kendi içindeki iletişimde bu özel santralleri kullanırdı. Bu santrallerin bakımı ve işletilmesi yerel telekomunikasyon firmasına aitti ve bu şirketlere sürekli masraf demekti. Zamanla bu PBX hatlar daha özelleşti şirketler kendi içlerinde kendi PBX santrallerini kurdular. Her sorun çıktığında yerel telekomunikasyon şirketine gitmemek için, bu sistemlerin bakımını ve işletilmesini bilen elemanlar işe aldılar. Şirketlerin bu derece kendi özel sistemlerini kullanmaya başlaması şirketleri daha güçlü, kullanımı ve bakımı kolay  iletişim sistemleri kullanmaya itti.

İlerleyen yıllarda şirketler bünyelerinde IP ağları kurdular. Eski PBX çözümleri yerine şirketler iletişim içinde bu IP altyapısını kullanmaya başladılar. İlerleyen yıllarda Nortel, Avaya ve Cisco gibi telekomunikasyon devleri kendi  PBX sistemlerinin IP altyapısıyla konuşmasını sağlayan dönüştürücüler geliştirdi. PBX devreler üzerinden gelen datanın bu dönüştürücüler ile IP ağına aktarılıp karşı tarafa iletilmesine Voice Over IP (VoIP) denildi. Fakat bu sistem datanın PBX ten IP'ye IP'den PBX'e geçebilmesi için dönüstürücüler kullanılmasını gerektiriyordu. Siemens, Avaya ve Nortel gibi firmaların geleceğin bu PBX çözümlerini kaldırıp yerlerine tamamen IP tabanlı çözümler sunmakta olduğunu gördüler ve böylece IP üzerinden ileitişim çağı başlamış oldu.

Bu yeni sistemde iletişim için kullandığımız cihaz bakır tele bağlı telefon olmak zorunda değildi, bir IP telefon veya bir bilgisayar olabilirdi.

UC'da artik ana amaç sadece telefonla iletişim olmaktan çıkmış kişinin sahip olduğu her türlü cihazı iletişimde kullanabilmesi amaçlanmıştı.

Bütün bu gelişmelere rağmen UC için hala eksik olan birşeyler vardı. Sunulan bütün çözümler özel şirketler tarafından sunuluyordu. 2008 yilinda Asteriks üzerine kurulu Druid ve elastiks adında iki açık kaynak kodlu UC çözümü geliştirildi. Amaç açık kaynak kod camiasının UC tanımını tam olarak anlamasi ve bu alanda söz sahibi olmasıydı.

Bu arada IBM, IBM Lotus Sametime 7.5 ürünü ve UC ile alakalı olan IBM WebSphere Unified Messaging, IBM Global Technology Services - Converged Communication Services gibi ürünler ile UC  piyasasina giriş yaptı. 2007 Ekim ayında Microsoft Office Communications Server ile UC piyasasina giriş yaptı. Mart 2008 yılında Unison Technologies, Unison isimli Linux ve Windows üzerinde çalışan yazılım tabanlı UC ürününü piyasaya sürdü.

Mayıs 2010 tarihinde Unified Communications Interoperability Forum (UCIF, Birleşik İletişim Uyumluluk Forumu) kuruldu. HP, Juniper Networks, Logitech / Lifesize, Microsoft ve Polycom'un desteğiyle kurulan bu organizasyonun gorevi UC çözümleri arasındaki uyumluluğu denetlemek, test etmektir.

UC'nin Bileşenleri

UC birden fazla bileşenin entegre olarak çalışmasından oluşur. UC tek bir ürün değil bir çözümler birleşimi olarak düşünebiliriz. UC basitçe şu bileşenlerden oluşur (Fakat bunlarla sınırlı değildir): çağrı 

işleme, anlık mesajlaşma, durum bilgisi, anlık mesajlaşma, tele konferans ve iş akışı entegrasyonu. Durum bilgisi UC içindeki en önemli bileşenlerden biridir. Durum bilgisi sayesinde iletişime geçmeye çalıştığınız nerede olduğunu ve  ulaşılabilir olup olmadıklarını bilebilirsiniz. UC basitçe kullanıcıların halihazırda kullandıkları sistemleri bir araya getirmek ve bunların entegre çalışmasını sağlamaktır. Örnek olarak UC teknolojisi ile farklı yerlerde yaşayan iki kişi aynı proje üzerinde rahatlıkla çalışabilir. Kullanıcılar aradıkları kişiyi kullandıkları cihazın rehberinden saniyeler içinde bulup ona SMS, email gönderebilir gerekiyorsa sesli ve görüntülü arama yapabilirler. Başka bir örnek ise, bir müşteri hizmet aldığı bir firmayı yardım için aradığında karşıdaki şirket çalışanı müşterinin yardım almak istediği konuyu listeden seçer ve bu konunun uzmanı şirket çalışanları listelenir. Bu listeden o anda durumu uygun olanı arayıp müşteriye çok hızlı bir şekilde cevap dönebilir. Bu da bir diğer UC örneğidir. Fakat böyle bir sistem olmasaydı çalışan mail veya telefonla konunun uzmanı kişiyi bulmaya çalışacak ve müşteriye verilen cevap gecikecekti.

UC şirketlerin iş akışına kullandıkları araçlara o derece entegre edilir ki, önceki örnekte verdiğimiz gerektiğinde uygun kişinin bulunması işi insanlar tarafından değil bu entegre sistemler tarafından yapılır. Bir iş sürecinde insan müdahelesi gereken yerde sistem otomatikman o müdaheleyi yapacak kişiyi bulur email, SMS veya doğrudan çağrı yaparak bilgilendirir.

Bu açıdan bakıldığında durum (presence) kavramı değişir. Durum bilgisi genelde anlık mesajlaşmada kullanılan bir kişinin ulaşılabilir olup olmadığını, ulaşılabilirse meşgul mü değil mi ya da diğer durumlarını belirten bir kavramdır. Fakat iş akışı içerisinde kullanılan "durum" kavramı belli özellik ve yeteneklerdeki kişiyi bulmak anlamına gelir. Türkçe de daha çok "uygunluk" olarak düşünebiliriz. 

Günlük Hayatta UC

UC nin tanımını buraya kadar yaptıktan sonra günlük hayattaki kullanımlarına geçebiliriz. UC nin iş dünyasında sayısız kullanımları vardır. UC çalışanlarının iş arkadaşlarının o anda nerede olduklarını bilmemizi sağlar örneğin arabalarındamılar yoksa evden mi çalışıyorlar. UC ayrıca kontaklarımızın ne çeşit iletişim cihazlarını kullandıklarını görmemizi sağlar. Cep telefonu, email veya anlık mesajlaşma kullanıyorlar mı? Bunlardan hangileri ile onlara ulaşabilirim. UC sayesinde bir dokumani anında iş arkadaşınızla paylaşabilir aynı yerde olmasanız bile bu doküman üzerinde beraber çalışabilirsiniz. El bilgisayarı sayesinde bir  ürünün fiyatını kontrol edebilirsiniz. Müşteriden gelen bir problem ile ilgili başka bir iş arkadaşınızdan yardım almak istiyorsanız ona anında ulaşabilirsiniz.     

UC Kimler Kullanmalı?

UC en çok bilgi işlem danışmanlık müşteri hizmetleri gibi alanlarda çalışanlara veya bu alanların beraber kullanıldığı sektörün çalışanlarına hitap etmektedir. Mobil iletişimin oldukça gelişmiş olmasından dolayı iş gücünün tek biryerde toplandığı eski model iş modelleri artık popülerliğini yitirmeye başladı. UC çok farklı sistemler aracılığı ile insanların iletişime geçmesini sağlayan bir model olması dolayısı ile firma çalışanlarının yaptıkları işe göre onlara özel çözümler sunulmasına imkan tanıyabilir. İşi sürekli masabaşında oturmak olan biri gelen mailleri mesajları bilgisayarından okuyorken daha mobil bir çalışan emaillerini telefonundan okur. Masabaşındaki çalışanı aradığınızda bilgisayardaki sesli konuşma programı çalarken daha mobil olan başka bir çalışanı yine şirket numarasından aradığınızda onun cep telefonu çalabilir.

Not: Wikipedia'daki Unified Communications yazısının çevirisidir.

SIP Trunking Nedir?

SIP Trunking hizmetini ve bunu saglayan irili ufakli bircok firmanin haberlerini voip kanallarinda siklikla goruyoruz. Analizlerde SIP Trunking'in sirketlere getirdiği yararlardan bahsediliyor. Peki nedir bu SIP Trunking?
Voip dunyasinda genel olarak 3 temel tanimina rastlayabilriz
- Firmalara servis saglayicilar tarafindan sunulan ve cevrim anahtarlama (Circuit switching) yerini alan PSTN baglantisidir.
- Sirketin SIP serverinda voicemain server, call center ve application server gibi diger voip serverlara baglanti amaciyla tanimlanmis bir port
- IP-PBX ler arasinda TDM kanallarin yerini almasi icin kurulan baglanti.

Bu uc tanimida kapsayan genel bir tanimi da su sekilde yapabiliriz;
Bir SIP server kendisine gelen SIP requestleri istedigi gibi isleyebilir. Ornegin alinan bir SIP requestin nasil route edilecegine, nasil authenticate edilecegine, PSTN'e yonlendirilecegine, requestin sonlandirilacagina veya hangi headerlarin eklenip hangilerinin cikarilacagina  karar verebilir. Bir SIP request'e (SIP request headerindaki "route" alani ile tanimlanmis) onceden tanimlanmis islemlerin uygulanmasina SIP trunking, islemler toplami ve SIP request tanimina ise SIP trunk denir. Ornegin;

- PSTN baglanti Trunk'i: onceden tanimlanmis bir SIP request server'a ulastiginda ilk olarak TLS mutual authentication uygulanir ve sadece onceden provize edilmis kullanicilarin devam etmesine izin verilir. Daha sonra server'a ait rouing tablolarinda tanimlanmis PSTN gateway'e yonlendirilir.
- Filtering Trunk: Cogunlukla SBC (Session Border Controller) ya da benzer serverlar tarafindan kullanilir. Gelen SIP request headerlarini onceden belirlenmis header tablosu ile karsilastirir ve fazla olan headerlari requestten cikartarak requesti bir sonraki noda gonderir.
- Voicemail Trunk: Voicemail server tarafindan kullanilir ve kullanicilari gecerli bir sertifika ile authenticate eder.

Gercek dunyada ise SIP trunk'in genel kullanim alani sirketlere tek bir IP baglantisi uzerinden coklu PSTN baglanti hizmeti vermektir. Bilindigi gibi gunumuzde voip hizmeti PSTN'e gore daha ucuz ve daha kaliteli ses baglantisi sunmaktadir. Bu yuzden cogu buyuk firma sirket icinde IP-PBX araciligi ile voip iletisimine gecmistir. PSTN ile baglanti kumak icin ise ITSP (Internet telephony service provider - Internet telefonu servis saglayicisi) sirketlerinin verdigi PSTN hizmetinden yararlanmaktadir. Boylece sirket ses hismeti icin ayrica TDM hat kiralamak ya da PSTN gateway kurmak zorunda kalmaz. Sekil 1 basit bir SIP PBX trunking ornegi gosterilmistir.

Sekil 1 - IP PBX Trunking

 Sekilde de goruldugu gibi sirket hem dis dunyadaki PSTN agina erisebilmekte hem de internet uzerinden ofis disindaki IP telefonlar ile baglanti kurabilmektedir. ITSP firmasi gereken QoS saglamakla yukumludur. Dikkat edilmesi gereken bir nokta internet uzerinden ulasilan IP telefonlar'a ofis icerisinde IP PBX araciligi ile sunulan tum servislerin sunulamamasidir.

Bir diger alternatifi ise hosted PBX trunking olarak adlandirilmaktdir. Bu yontem oncekine gore daha ucuzdur cunku musteri IP PBX sistemini ofise kurmak yerine baska bir firmadan kiralar. Sekil 2 de hosted PBX trunking gosterilmistir.

Sekil 2 - Hosted IP PBX Trunking

Sekilde de goruldugu gibi ofis icindeki ve disindaki telefonlar kiralanan PBX sistemine baglandigi icin hepsi aynı servislerden yararlanmaktadir. Sistemin dezajantaji ise ofisten direk internete baglanti kuruldugu icin bir onceki sistemde ITSP tarafindan sunulan QoS hizmetinden yaralanilamamasidir.

Ozet olarak musterilerin SIP trunking kullanimi ile elde ettigi ajavtajlar;

• BRI ve PRI aboneliklerinden ya da lokal PBX PSTN gateway kurulumundan kurtulur.
• Ofis agi basitlesir.
• Yeni ofis eklemek ya da ofisi tasimak kolaylasir.
• Bircok BRI/PRI aboneligi yerine tek bir IP aboneligi yeterlidir.
• Ses ve veri iletisimi tek bir IP kanali paylasir.

Servis saglayicilara getirdigi avantajlar ise;

• T1/E1 altyapi harcamalari azalir.
• Haftalar suren provizyon islemlerini birkac saatte yapabilir.
• UC, FMC gibi yeni nesil SIP uygulamalari musterilerine sunabilir.

How SIP Trunking Works: IP-PBX vs Hosted VoIP PBX

What is a Session Initiation Protocol (SIP) Trunk Anyway?
SIP Trunking — QoS at Its Simplest

Genband C20 ve Microsoft OCS 2007 birlikte çalışabilirliğini duyurdu

Genband firması pazar lideri tümleşik (converged) softswitch ürünü C20'nin enterprise marketinde kullanılan microsoft'un bileşik iletişim (unified communication) ürünü Office Communications Server (OCS) 2007 R2 ile birlikte çalışabilirlilik sınavını geçtiğini duyurdu. Bu sayede voip operatörleri C2 ürünü ile OCS kullanan müşterilerine SIP trunking hizmeti verebilecek.

Buna ek olarak Genband C20 ürününün İsviçrenin en büyük telekom operatörü Swisscom tarafından SIP Trunking çözümü olarak kullanılacağını duyurdu.

Kaynak

Doğu Avrupa MVNO'ları pazara girmekte başarısız

InfoCom tarafından yapılan bir araştırmaya göre doğu avrupadaki MVNO (Mobile Virtual Network Operator) firmaları QoS ve ücretlendirme konularında frekans ve altyapı sahibi operatörler (MNO) ile rekabet edemedikleri için pazardan yeterince pay alamıyorlar. 2010 yılında Bulgaristan, Macaristan ve Polonyada MVNO'ların pazar payı %4 un altında duruyor. Buna karşılık Batı Avrupada MVNO'ların pazar payı ortalama %10 olarak tespit edilmiş.

Rapora göre bu durumun en büyük nedeni ağ operatörlerinin uyguladığı tutarız sonlandırma ücretleri.

MVNO (Mobile Virtual Network Operator - Sanal Mobil Şebeke İşletmeciliği) sabit mobil operatörlerden frekans, mobil altyapı gibi hizmetleri kiralayarak marka ve müşteri ilişkilerini elinde tutan şirketlere verilen isimdir.

Kaynak

Google NFC testlerine başlıyor

Cep telefonları ile ödeme yapmaya olanak sağlayan ve kredi kartı taşıma zorunluluğunu ortadan kaldıran NFC teknolojisinin önümüzdeki yıllarda büyük bir pazar yaratması bekleniyor. Bu pazardan olabildiğince büyük bir pay kapmak isteyen mobil operatörler ve telefon üreticileri ise yoğun şekilde çalışıyorlar.

Bu hafta ortaya atılan bir iddaa ise Google'in Verifone firmasına ait NFC satış sistemini NewYork ve San Francisco şehirlerinde binlerce mağazaya kurarak kendisine ait Android işletim sistemi üzerinden NFC testlerine başlayacağı oldu.

Kaynak

M2M ve sağlık hizmetleri CTIA 2011'de gündemde olacak

22 - 24 Mart 2011 de Florida'da düzenlenecek olan CTIA Wireless fuarında gündemi oluşturacak konular belirmeye başladı.
Bunlardan birisi de mobil iletişimin yüksek kullanım oranına ulaşması ile oluşan dikey marketler (vertical markets). Cihazlar arası iletişim (M2M) ve sağlık hizmetleri büyüme sağlayacak dikey marketlerden.

Dikey market temel olarak ürünler üzerine değil belirli müşteri ihtilaçları üzerine oluşturulmuş markettir. Örneğin sağlık hizmeti telekom altyapısı üzerinden hasta bilgilerini düzenli olarak sağlık kurumuna taşımayı amaçlamaktadır. Tabi bu marketin oluşmasındaki en büyük etken akıllı telefonların ve yüksek hızda mobil iletişim yaygın şekilde kullanım alanı bulmasıdır. 

CTIA (Cellular Telecommunications and Internet Association) hücresel iletişim servis sağlayıcıları, mobil radyo ekipman üreticileri, tedarikçileri ve kablosuz data ürün, servis üreticilerinin oluşturduğu Amerika merkezli bir dernektir.

Kaynak

Tpad ile application kurmadan voip cagri yapma imkani

Voip firması Tpad Nokia ile yaptığı anlaşma sonucu Nokia S40 serisi mobil telefonlar ile wifi / 3g üzerinden voip çağrı yapılabileceğini duyurdu.
Kullanıcının ilk yapması gereken Tpad üzerinden bir account(numara ve şifre) almak. Sonrasında ise Nokia S40 serisi telefonlar ile default olarak gelen voip sağlayıcı listesinden Tpad'i seçmek ve Tpad account ile login olmak. Bu sayede kullanıcı mobil telefonu ile applicaiton yüklemesine gerek kalmadan herhangi bir wifi noktasından Tpad kullanıcıları ile ücretsiz, PSTN kullanıcıları ile ise düşük Tpad tarifesi üzerinden konuşabilecek. Onemli bir kullanım kolaylığı ise telefon defterindeki Tpad kullanıcılarının otamatik olarak vurgulanması ve Tpad üzerinden aranabilir olması.
Tpad İngiltere merkezli bir voip firmasıdır.

Kaynak

AT&T'den Japonya ile Ücretsiz İletişim

A&T kullanıcıları Japonya'yı ücretsiz arayabilecek. Servis sağlayıcıdan bugun yapılan açıklamaya göre faturalı hat kullanan AT&T abonelerinin Japonya'ya yaptığı aramalar ve mesaj gönderimleri faturalandırılmayacak. Hizmet geçtiğimiz Cuma devreye girdi ve Mart sonuna kadar devam edecek. AT&T bu servis sadece Amerika Birleşik Devletleri ve Porto Riko'dan yapılan aramalar için geçerli. Mesajlarda ise sadece Amerika Birleşik Devletleri'nden yapılan gönderimlerde geçerli olacak.
AT&T Ses ve Data Hizmetleri genel müdürü Mark Collins konuyla ilgili olarak "Müşterilerimizin Japonya'daki sevdikleriyle kolayca iletişime geçebilmeleri için elimizden gelenin en iyisini yaptık. Bu gibi zamanlarda aileniz ve arkadaşlarınızla iletişime geçebilmek çok önemli ve bizde bunu mümkün olduğunca kolay hale getirdik. Müşterilerimiz Japonya'daki sevdiklerini ararlarken maddiyatı düşünmesinler diye tamamen ücretsiz hale getirdik" şeklinde konuştu.
Deprem ve arkasından gelen tsunami sonrası hayatını kaybedenlerin sayısı binleri geçti ve onbinlerce insan hala kayıp. Maddi hasar ise astronomik.
VOIP servis saglayıcısı Skype ise http://blogs.skype.com/ja/ adresinde yaptığı açıklamada Japonya'daki bütün müşterilerine Japonya içi aramalarda kullanılmak üzere ücretsiz 25 dakika konuşma süresi verdiğini açıkladı.
Verizon da aynı şekilde Japonya'ya yapılan aramalardan ve gönderilen mesajlardan ücret almayacağını açıkladı. Verizon'un bu hizmeti 10 Nisan'a kadar geçerli olacak. Sprint de aynı şekilde bir uygulamaya basladığını açıkladı fakat ne zamana kadar bu uygulamanın devam edeceği konusunda herhangi bir ayrıntı vermedi.
T-Mobile ise böyle bir hizmet sunup sunmayacaği konusunda herhangi bir açıklamada bulunmadı fakat hemen hemen bütün servis sağlayacılar aracılığı ile Japonya'ya yardım amaçlı kısa mesajlar göndererek maddi yardımda bulunmak mümkün.

Skype reklama hazirlaniyor

Skype firmasi Windows uzerinde calisan uygulamasina reklam almak icin Amerika'da Meebo, Ingiltere'de Ad2One ve Almanya'da Ströer Interactive reklam firmalariyla anlastigini acikladi. Groupon, Nokia, Universal Pictures, ve Visa firmalari Skype uzerinden reklam veren ilk firmalar olacak


Kaynak

RCS (Rich Communication Suite) nedir?

Mobil operatorlerin internet uygulamalarini mobil kullanicilara sunan degersiz tasiyicilara (dummy pipe) donusmekten korktugunu son zamanlarda siklikla duyuyoruz. Bunun temel nedeni 3g ile birlikte internete hizli bir sekilde ulasabilen kullanicilarin operatorlerin sunamadigi (gunumuzde mobil operatorler sadece ses ve kisa mesaj servisi sunuyor) presence, IM, resim/video paylasimi gibi yeni nesil servislere internet uzerideki uygulamalar ile ulasabilmesi. Dolayisiyla servis kullanimindan elde edilen gelirin cogu internet dunyasina giderken mobil operator sadece data kullanimindan elde ettigi (gorece az olan) payi alabiliyor.

Bu durumu tersine cevirmek icin GSMA organizasyonu 2008 yilinda Rich Communication Suite (RCS) isimli bir calisma baslatti. Temel hedef bircok cep telefonu ureticisi ve mobil operatorle bir araya gelip kullaniciya sunulacak yeni nesil servisleri kararlastirmak, standartlari olusturmak ve hizli bir sekilde bu servisleri kulaniciya sunmak. Yani musteri RCS standartlarini uygulayan bir operatore yine RCS standartlarini uygulayan bir telefon ile baglandiginda herhangi uygulama indirmeden yeni nesil servislerden yaralanabilecek. Servis altyapisi olarak halihazirda bircok servisi destekleyebilen IMS teknolojisinin kullanilmasi hedefleniyor.

GSMA tarafinda aciklanan ilk 3 surumde sunulan servisler su sekilde;

• Adres defterine anlik durum bilgisi (presence), mesaji ve ikonu eklenmesi
• Kullanicinin tum mobil cihazlarindaki adres defterlerleri ile senkronize edilebilen ve web uzerinden ulasilabilen network adres defteri olusturulmasi
• Adres defterindeki bir kullanici ile videolu gorusme yapabilme
• Adres defterindeki bir kullanici ile dosya paylasabilme
• Adres defterindeki bir kullanici ile chat yapabilme
• Internet uzerinden tum RCS servislerini kullanabilme

Kaynak

Digium Switchvox urunune voip application ekleyebilirsiniz

Digium firmasi AsteriskExchange hizmeti araciligi ile Switchvox urunune application yazilabilecegini duyurdu.

Switchvox: enterprise musterileri tarafindan kullanilan bir unified communication sistemi.
AsteriskExchange: Digium urunlerinin ve uygulamalarinin listelendigi web tabanli opensource market.
Digium: Dunyanin en cok kullanilan communication server'i olan asterisk urununu gelistiren firma.

Kaynak

Skype'tan enterprise dunyasina bir adim daha

Skype ve Citrix firmalari web conferancing hizmetinde stratejik ortaklik imzaladiklairini duyurdu. Anlasma sonucunda Citrix firmasina ait ve enterprise dunyasinda siklikla kullanilan bir web konferans servisi olan GoToMeeting ile Skype servisleri birlikte calisabilecek ve kullanicilar Skype numaralarini kullanarak GoToMeeting konferanslarina PSTN veya IP networku uzerinden katilabilecekler.
Bu anlasma enterprise dunyasina girmek isteyen Skype firmasini yeni bir adim daha kazandirmis oldu.

Kaynak

Avrupa LTE teknolojisini geriden takip ediyor

Dunyada ilk LTE kurulumunun Norvec ve Isvec'te TeliaSonera firmasi tarafindan 2009 yili sonunda yapilmasina ragmen Avrupa LTE kurulumunda Kuzey Amerika ve Asya kitasinin gerisinde kalmis durumda.
Bu durumun en onemli nedeni Avrupali kullanicilarin 3g akilli telefonlara talebinin devam etmesi ve gunumuzde LTE ile sunulan tum servisleri 3g ile sunulabiliyor olmasi. Avrupali mobil operatorleri artan data trafigini simdilik wi-fi hotspotlardan yararlanarak karsiliyor. Ayrica LTE oncesi bir opsiyon olan ve yuksek veri hizlari saglayan HSPA teknolojisi de operatorlerin LTE gecislerini yavaslatan bir diger etken.

Kaynak

MWC mobil trafik sorunu

2011 Mobile World Congress'te en cok dikkat ceken konulardan birisi mobil data trafigindeki artisti. Cisco ve Tellabs firmalari tarafindan yapilan arastirmalarda 2010 ile 2015 yillari arasinda mobil data trafiginin yaklasik 26 kat artacagi (ayda 6.3 milyar gigabyte - exabyte) ve bu talebi karsilamaya calisan operatorlerin kar marjinin 2013 yilinda sifirlanacagi tahmin ediliyor. Bu soruna cozum olarak kimi operatorler (AT&T) kullandigin kadar ode modeline geciyor.

Bir diger cozum yolu ise Policy control ve network optimizasyon yontemlerinin uygulanmasi. Alcatel-Lucent'in Network Guardian ve Dynamic Services Controller urunlerini Intelligent Traffic Management (ITM) adi aitinda birlestirecegini aciklamasi, Allot Communications firmasinin Service Gateway Sigma platformunu yeni nesil mobil networklerine uyarladigin aciklamasi, Ericson'un Akamai ile bulut servis anlasmasi yapmasi ve Verizon ile Tekelec firmalarinin policy control uzerine calismalari ikinci cozum yolunun da oldukca sicak bir konu oldugunu gosteriyor.
Kaynak

CounterPath'e teknoloji liderligi odulu

CounterPath firmasi MDB Capital Group tarafindan 2011'in en iyi ve en parlak iletisim firmasi olarak ilan edildi.
CounterPath firmasinin gecen yillarda one cikan patenleri soyle siralanabilir;

• 5 Ekim 2010: U.S. Patent # 7,809,381 - "Presence Detection for Cellular and Internet Protocol Telephony" Cagri transferlerinin hucresel networkten Wi-Fi ve femtocell'lere yonlendirilerek dusuk ucretli yonlendirme (least-cost routing) ve daha az cagri kaybi (dropped calls) gibi servislerin sunulmasi.
• 28 Eylul 2010: U.S. Patent # 7,804, 821 - "Circuit Switched Cellular Network to Internet Calling with Internet Antennas" birden fazla cihaza tek bir kimlik atanabilmesi ve bu cihazlara iletisim servislerinin nasil yonlendireleceginin belirlenmesi.
• 10 Mart 2009: U.S. Patent # 7,502,615 - "Handoff for Cellular and Internet Protocol Telephony" kullanicilara mobil ve IP network arasi kesintisiz gecis (roaming) saglanmasi ve aktif cagrilarinin hizli bir sekilde devredilmesi.

CounterPath firmasi SIP tabanli telefon yazilimlari (softphone), server uygulamalari ve FMC (fixed mobile convergence) cozumleri sunmaktadir.

Kaynak

Tablet Savaşları: iPad 2 vs Android 3.0

Google 23 Şubat 2011'de Honeycomb 3.0 SDK (Android 3.0 Software Development Kit) 'ini yayımlamıştı. Apple'ın iPad 2 tanıtımını 2 Mart 2011'de yapacağını duyurmasının ardından gelen bu haber, bir karşı hamle olarak yorumlanmıştı. Şimdi Apple'ın iPad 2'sini tanıtmasının ardından neler olacağı (özellikle Google Android 3.0'ın Apple iPad 2'nin marketini etkileyip etkilemeyeceği) merak ediliyor. Twitter üzerinden yorumda bulunanlar da çoğunluktalar. Genel görüş, iPad 2 tanıtımının Motorola Xoom Tablet (Android işletim sisteminin tabletlere özel versiyonu ile çıkacak olan ilk tablet)'e olan ilgiyi kıracağı yönünde.

Kaynak: Light Reading*

*: Haber kaynağın direk Türkçe tercümesi değildir.

Mobile World Congress 2011 / 14-17 Şubat / Barcelona

Mobile World Congress küresel bir mobil teknoloji ve iş fuarı etkinliğidir. Fuarın 2011 yılı etkinliği 14-17 şubatta Barcelona'da olup bitmiş. Light Reading'in etkinlikte gezdiği bazı servis sağlayıcılardan edindiği izlenimlerini fotoğraflarla birlikte paylaşmış. Linklerden ulaşabilirsiniz.

Ericsson

NSN (Nokia Simens Networks)

NEC

Etkinlikte olup bitenler hakkında her türlü bilgiye resmi etkinlik sayfasından ulaşabilirsiniz.

Kaynak: Light Reading

Daha Iyi Bir Video Konferans Deneyimi

Artan network hizlari, dusen gecikme sureleri ile cep telefonu uzerinden goruntulu konusma mobil dunyanin yeni iletisim standardi haline gelmeye basladi. En buyuk sorun uygulamalar arasindaki uyumsuzluklar. Bazi istisnalar disinda bir gelistiricinin veya servis saglayicinin cikardigi urunle digerininki konusamiyor. Operatorler tarafindan sunulan cozumler operatorler arasi uyumluluk tasimiyor.


Goruntulu arama uygulamari telefonlara tam entegre olmus durumda degil. Cogu uygulama telefonun kendi arama fonksiyonlariyla entegre olmak yerine, kendi bir arayuz sunmayi terchi ediyor. Bu olumsuz ozellikleri en az barindiran su ana kadar telefonla en uyumlu calisan uygulama Apple tarafindan gelistirilen FaceTime uygulamasi oldu. Fakat hala FaceTime'in dezavantajlari avantajlarindan daha fazla. En son cikan IPhone'lar uzerinde calisiyor ve sadece WiFi baglantisi uzerinden gorusmeleri gerceklestirebiliyor.


Mobil servis saglayicilar tarafindan sunulan herhangi bir goruntulu konusma hizmeti suanda yok. Eger mobil dunyada iletisim sekli evrimini ses, sms, mms, anlik chat (im), video konferans seklinde gecirecekse goruntulu konusma uygulamalari birbiriyle uyumlu ve telefonun ozellikleriyle entegre olmali.


Gecen haftaki Mobile World kongresinde bazi ureticiler bu sorunlari tamamen olmasada kismen cozen urunlerini tanittilar.


The Syniverse ‘Trojan Horse’


Bu urunlerden en iddialisi Syniverse tarafindan piyasaya surulen 'Trojen Horse' isimli urun. Trojan Horse gercekten bir truva ati gibi butun uygulamalara entegre olabiliyor. Sunucu tarafindan ise butun servis saglayacilarin sundugu internet veya gsm uzerinden goruntulu gorusme servisleriyle entegre olabiliyor. The Syniverse'in baskani Charles Landry "Bizce kapali, diger urunler ile uyumsuz sistemler cozum degil. Sektor SMS'ten ve MMS'ten dersini aldi. " diyor konu hakkinda.

Ornegin 'Trojan Horse' Fring ve Qik gibi iki uygulamanin birbiriyle konusmasina ve bunlar arasinda video konferans yapilmasina olanak taniyor. Buna ek olarakta Fring ve Qik gibi uygulamalar ile operatorlerin kendi video konferans  cozumlerininde uyumlu bir sekilde calisabilmesine olanak taniyor. Diger bir avantajida cep telefonundan yapilan video konferansi cagrilarini Google veya Skype gibi masa ustu programlarina yonlendirebiliyor. 


Aylus Networks ve Cihaz Entegrasyonu


Syniverse uyumluluk uzerine calisirken Aylus Networks ise cihaz entegrasyonuna yogunlasmis durumda. Telefonun fonksiyonlarindan izole bir goruntulu iletisim cozumu yerine, Aylus cihazin fonksiyonlariyla tamamen entegre olan bir cozum uretmis. Aylus'un gelistirdigi cozumde sesli gorusme esnasinda video konferans baslatmak tek tusla mumkun (Karsadaki cihazinda bu ozelligi destekliyor olmasi lazim).


Aylus CEO'su Mark Edwards 
"Telefonunuza bir uygulama indirip, ayni anda karsi tarafinda o uygulamaya sahip olmasini ve sizin arama yaptiginiz anda o uygulamanin aradiginiz telefonda acik olmasini beklemek cogu zaman husranla sonuclaniyor. Bu sekilde bir kac kez aradiginiz kisiye ulasamadiginiz zaman o uygulamayi bir daha kullanir misiniz? " diyor. 


Polycom&Fraunhofer ve Video Kalitesi


Syiverse ve Aylus video konferansin kullanim kolayligini arttirmaya calisirken Polycom&Fraunhofer video kalitesini arttirmak uzerine calisiyor. Polycom&Fraunhofer'in yoneticisi Daniel Weisbeck'e gore operatorler arasi uyumlulugu arttirma cabalari bosa, cunku operatorler boyle olmasini istemiyor, sadece kendi musterilerine servis sunmak ve bunu yaparken en kaliteli sekilde sunmak istiyorlar. 
MP3 ve ACC formatlarinin yaraticisi olan Fraunhofer bu konudaki teknik kapasitesini video konferanstaki gecikmeyi mumkun oldugunca aza indirmek icin harcamayi planliyor. 


Mobile World konferasinda Fraunhofer yeni gelistirdigi H.264/MPEG4  kodeklerinin gelismis versiyonu olan ACC-Enhanced-Low-Delay(ACC-ELD) kodegini tanitti. ACC-ELD kullanilarak LTE(4G) baglanti uzerinden yapilan video konferansta goruntulerde hissedilir bir gecikme olmadan video konferans gerceklestirildi. 


150 mili-saniyenin altindaki gecikmelerde video konferans gercek zamanliymis gibi, kullaniciya gecikme oldugunu hissettirmeden gerceklestirilebiliyor.