Telekomünikasyon doğası gereği içerisinde birbirleri ile iletişim halinde olan cihazlar bulundurmaktadır. Tabi bu cihazlar iletişim kurabilmek için önceden belirlenmiş belirli şartları (hangi protokol, hangi frekans bandı ...) uygulamak durumundadır. Eğer sistemdeki tüm cihazları tek bir firma üretiyorsa, firma kuralları kendisi koyar ve rahatlıkla uygular. Buna karşılık gerçek hayat böyle değildir ve günümüzün tüm dünyaya yayılmış telekomünikasyon ağı, içerisinde binlerce firma tarafından üretilmiş, yüzlerce protokol üzerinden konuşan karmaşık bir sistem oluşturur. Bu sistemin yasayabilmesi ise firmaların üzerinde anlaştıkları standartlar ve kurallar sayesinde mümkün olur.
Peki, kim, nasıl oluşturuyor bu standartları?
Birleşmiş milletler bünyesinde, bilgi ve iletişim teknolojilerini düzenlemekten sorumlu bir kuruluştur. 1865 yılında Paris'te kurulmuştur ve 1947 yılında birleşmiş milletler çatısı altına girmiştir.
Başlıca görevi telekom ve bilişim ağlarının sürdürülebilir şekilde gelişimini sağlamak ve bu ağa dünya çapında ulaşımı mümkün kılarak insanların gelişen teknolojiden yararlanabilmesini sağlamaktır. Ayrıca devlet organları ve bilişim şirketlerinin bilgi paylaşması amacı ile uluslararası forumlar düzenler.
ITU'nun aktif olarak çalıştığı alanlar genisbant internet, yeni nesil kablosuz teknolojiler, hava ve deniz araçları iletişimi, radyo astronomi, uydu temelli meteoroloji, sabit-mobil iletsimin uyumu, Internet erişimi, veri, ses, TV yayın ve yeni nesil ağları içerir.
ITU kendi içerisinde üç kola ayrılır.
- Radiocommunication (ITU-R): Spektrum ve uydu yörünge paylaşımı
- Standardization (ITU-S): Standartların oluşturulması
- Development (ITU-D): İletişim teknolojilerine eşit, ulaşılabilir ve sürdürülebilir erişimi sağlamak
ITU-S bünyesi altında farklı konularda 23 tane çalışma grubu bulunmaktadır. Çalışmalara katilim için ITU üyeliği gerekmektedir. Ortaya çıkan standartların çoğuna ücretsiz ulaşılırken kimi standartlara ulaşım anlaşmalar gereğince üyelik gerektirmektedir.
PSTN, ISDN, G.711(ses kodlama), H.232(oturum kontrol), X.509 (sertifika paylaşımı), E.164(numara planı) gibi genel kabul görmüş bir çok teknolojinin standardı ITU-T tarafından geliştirilmiştir.
Internet'in tasarım ve yönetimini kolaylaştırmak için yüksek kalitede ve uygun teknik dokumanlar yazma görevini üstlenmiştir. Çalışmaları halka açıktır ve çoğunluk ile internet üzerinden mail listeleri ile ilerler. Yani herhangi üyelik gerekmeksizin veya yüz yüze toplantıya katılmadan standartlara katkı yapmak mümkündür. İlk toplantı 1986 yılında 21 devlet görevlisi tarafından yapılmış, 4. toplantıdan itibaren sivil katılımcılar da toplantılara dahil olmuştur.
IETF 8 alt alan altındaki birçok çalışma grubundan (Working Group) oluşur ve her grup belli bir konu üzerinde çalışır. Bu 8 alan su şekildedir;
- Applications Area (app): email, HTTP, FTP gibi internet uygulamaları üzerine çalışır
- General Area (gen): IETF süreçlerinin destek ve bakimi ile ilgilenir
- Internet Area (int): Layer 3 kapsamındaki IPv4, IPv6, DNS, DHCP, router konfigürasyonu gibi konularla ilgilenir.
- Operations and Management Area (ops): Ağ yönetimi ve SNMP, AAA, Diameter gibi ilgili protokollerden sorumludur.
- Real-time Applications and Infrastructure Area (rai): Gerçek zamanlı ve gecikmeye duyarlı iletişim mimarisi ve protokolleri ile ilgilenir. VoIP, IM, Presence gibi konular bu alan içinde incelenir.
- Routing Area (rtg): Internet yol atama protokollerinin geliştirilmesinden sorumludur. MPLS, BGP, LDP gibi protokoller bu alan tarafından incelenir.
- Security Area (sec): Güvenlik protokolleri ile ilgilenir.
- Transport Area (tsv): Genel olarak verinin internet üzerinde bir uçtan diğerine taşınması ve karşılaşılan sorunların çözümü ile ilgilenir.
Çalışma gruplarının üzerinde çalıştıkları dokümanlara "Internet Drafts" adi verilmektedir. Üzerinde çalışılan dokuman tamamlandığında RFC (Request for comments) adini alır. RFC'ler ücretsiz olarak internet üzerinden kullanıma sunulur. Her RFC standart değildir, kimi dokumanlar sadece bilgilendirme amacı taşır. Standart olarak planlanan RFC'ler 3 asamadan (Proposed Standard, Draft Standard, Standard) geçtikten sonra standart haline gelir.
HTTP, FTP, SNMP, SIP gibi internet üzerinde çalışan birçok protokol IETF tarafından standartlaştırılmıştır.
Amerika’da, kar gütmeyen şirket yasası kapsamında 1963 yılında kurulmuştur. Organizasyon, elektrik, elektronik, iletişim, bilgisayar ve benzeri mühendisliklerin pratik ve teorik olarak gelişmesi amacı ile bilimsel dergilerin yayınlanması, konferans ve çalıştaylar düzenlenmesi, standartlar yazılması görevlerini yerine getirir.
Organizasyon kendi içinde 38 teknik topluluğa bölünmüştür. İletişim topluluğu (communications society) bunlardan birisidir ve alanı ile ilgili çok sayıda dergi, bülten yayınlamakta, konferanslar düzenlemektedir.
Standartlardan sorumlu alt kurum IEEE-SA (Standarts Associations) herhangi bir devlet organına bağlı olmayan bağımsız bir topluluktur. Topluluk kendi içinde alt komitelere bölünmüştür. Bu komitelerden en unlusu Ethernet, Wi-Fi, Wimax gibi teknolojileri standartlaştıran IEEE 802'dir.
Herhangi bir standardın oluşması için öncelikle bir sponsor standardın yürütülmesi görevini üstlenir ve yetki isteği IEEE’ye gönderilir. İsteğin kabul edilmesi durumunda konu üzerinde yetkili üyelerden oluşan bir çalışma grubu kurulur. Çalışmalar sonucu ortaya çıkan standart IEEE'de oylamaya sunulur. Kabul gören standartlar IEEE üzerinden belli bir ücret karşılığında kullanıma açılır.
Avrupa’da telekomünikasyon standartlarını oluşturmak amacı ile 1988 yılında kurulmuş kar amacı gütmeyen bir kuruluştur ve Avrupa komisyonu tarafından tanınmaktadır. 62 ülkeden şirketler, akademisyenler ve devlet organlarının oluşturduğu 700 den fazla üyesi bulunmaktadır.
Standart oluşturulmasına sadece üyeler katkıda bulunabilir fakat oluşturulan standartlar internet üzerinden ücretsiz olarak tüm herkese açıktır.
ETSI cihaz güvenliğinden, bulut bilişime, yeni nesil ağlardan tren yolu ağlarına kadar 27 farklı teknik kuruldan oluşmaktadır. Bunlara ek olarak yeni nesil mobil ağların standartlaştırıldığı 3GPP projesine destek vermektedir. GSM ya da 2G olarak adlandırdığımız hücresel mobil ağ sistemi ETSI tarafından standartlaştırılmıştır.
Bu uluslararası organizasyonlara ek olarak her ülkenin kendi içinde devlete bağlı düzenleyici kurumları bulunmaktadır. Uluslararası kurumlar daha çok yol gösterici olma amacı taşırken düzenleyici kurumlar sistemin sorunsuz çalışması için yaptırım yetkisini elinde tutar. Düzenleyici kurumlara örnek olarak;
Amerika: FCC(Federal Communications Commission)
İngiltere: Ofcom (Office of Communications)
Almanya: BNetzA (Bundesnetzagentur)
Fransa: Arcep (The Autorité de Régulation des Communications Électroniques et des Postes)
İtalya: Agcom (Autorità per le Garanzie nelle Comunicazioni)
Türkiye: BTK (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder